سفر به شهر تاریخی یزد

 یزد، دومین  شهر خشتی جهان در مرکز ایران است که جاذبه های گردشگری بسیاری دارد و ما را مهمان تماشای کویر و تاریخ می کند. هر سال گردشگران داخلی و خارجی زیادی برای دیدن آثار خشتی به یزد سفر می کنند تا با دیدن بناهای خشتی و حال و هوای کویری، روح دیرینه خود را سیراب نمایند و شکوه و قدمت تاریخ ایران زمین را با خود به یادگار ببرند. در سالهای اخیر شهر یزد بعنوان میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این شهر بین رشته‌های شیرکوه و خرانق و در دره‌ای وسیع قرار گرفته ‌است. شهر یزد القاب بسیاری را در طول تاریخ به دست آورده مثلا به علت تردد زیاد دوچرخه در کوچه پس کوچه ها و خیابان های یزد نیز عاملی بوده که لقب شهر دوچرخه‌ها را به آن بدهند. همچنین وجود بادگیرها در جای جای شهر یزد باعث شده که به شهر بادگیرها نیز مشهور شود. تماشای بادگیرهای برافراشته و خانه های قدیمی، دیدن میادین تاریخی، همنشینی با مردمان مهمان نواز و خونگرم، لذت تماشای ستارگان در اقامتگاه های سنتی و ...، همه و همه می توانند بهانه های خوبی برای سفر به این دیار کویری به دست تان بدهند . بیشتر مردم یزد مسلمان و پیرو مذهب شیعه دوازده‌امامی هستند و گروه بزرگی از زرتشتیان ایران نیز در این شهر سکونت دارند. اقلیت کوچکی از یهودیان و مسیحیان نیز در محلات مختلف یزد به چشم می خورند. صنعت گردشگری و صنایع دستی و سوغات و نیز صنعت شیرینی پزی  تاثیر به سزایی در چرخه اقتصادی شهر یزد دارند  .از سوغاتی های معروف و خوشمزه یزد شیرینی های بی نظیر آن است که معمولا کمتر کسی دست رد به آن ها می زند .  از دیگر سوغاتی های شهر یزد می توان به پارچه های یزدی ، طلا ،زیراندازها اشاره کرد . همه این زیبایی ها در کنار هم دست به دست هم داده تا ساعت ها گردشگران با سفر به تاریخ به تماشای شگفتی های شهر یزد بپردازند و با استفاده از امکانات و تجهیزات هتل های یزد و خاطره هایی ماندگار و شبی مملو از آرامش با رزرو هتل در یزد        برای خود بسازند.

تاریخچه قبه دوازده امام یزد

قبه دوازده امام در مجاورت مدرسه ی تاریخی ضیاییه و حسینیه ی بزرگ فهادان واقع شده. قبه دوازده امام که نزد پژوهشگران معماری اسلامی جهان از شهرت زیادی برخوردار است از کهن ترین بناهای کتیبه دار و شناخته شده کشور بشمار می رود و بعد از گنبد مسجد جامع نطنز که با کشف مرحوم دکتر شیرازی و همکارانش تاریخ آن به اواخر سده چهارم رسید و برج های گنبد قابوس و لاجیم که در صفحات شمالی ایران واقع اند چهارمین بنا و دومین گنبد تاریخ دار ایران می باشد که تاکنون شناسایی شده است.عمارت قبه دوازده امام در زمان حکومت ابوجعفر علاء الدوله ی کاکویه به تاریخ رمضان سال 429 ه.ق به پایان رسید وچنانچه از کتیبه بسیار نفیس و ارزشمند آن مستفاد می گردد ساخت آن به دستور دوتن از سرهنگان وی بوده است. هتل کهن کاشانه یزد و هتل سنتی رز یزد و هتل فرهنگ یزد پذیرای مهمان های خارجی و گردشگران داخلی در سراسر شیراز می باشند.

مسجد جامع یزد

بدون تردید مسجد جامع کبیر یزد یکی از شاهکارهای بدیع معماری مساجد ایران به شمار می آید که تزئینات زیبا و منحصر به فرد آن جلوه ای ستودنی به آن داده است. مسجد جامع کبیر یزد مشتمل بر یک ایوان رفیع، گنبدخانه، دو شبستان تابستانه در طرفین آن دو گرم خانه در ضلع شرقی و غربی و یک صحن بزرگ مستطیل شکل و دو پایاب است. مسجد جامع کبیر یزد دارای شش ورودی است که در اضلاع مختلف بنا واقع شده اند. ورودی اصلی که در ضلع شرقی مسجد جامع کبیر یزد واقع شده دارای سردر رفیع و نیز کتیبه های کاشی معرق است و دو مناره نیز بر آن استوار گردیده. این سردر زیبا در زمان شاهرخ تیموری به مسجد جامع کبیر یزد اضافه شده و بر آن تزئینات و کاشی معرق با نقوش گره چینی و اسلیمی کار شده است. بخش اعظم این آثار به مرور زمان تخریب شده بود در تعمیرات هیآت حامیان بازسازی می شود. زیباترین بخش مسجد جامع کبیر یزد را ی توان مجموعه ایوان و گنبدخانه و فضاهای پیرامون آن نامید. نمای ایوان رفیع با مجموعه ای از زیباترین تزیینات کاشی معرق و با نقوش اسلیمی و گیاهی و نیز گره چینی پوشانده شده این تزیینات همراه با آجرهای ضربی و نقوش معقلی و کتیبه های کاشی معرق و کوفی بنایی مجموعه ای بدیع و خیره کننده آفریده اند که تحسین هر بیننده ای را بر می انگیزد. هتل کاروانسرای مشیر یزد و هتل سنتی یزد و هتل والی یزد پذیرای مهمان های خارجی و گردشگران داخلی در سراسر شیراز می باشند.

بقعه سید گل‌سرخ

بقعه سید گل‌سرخ در خیابان سید گل‌سرخ ، در محله "سرچم" شهر یزد و بیرون دروازده کوشک نو قرار دارد و متعلق به قرن نهم هـ. ق است. بقعه سید گل‌سرخ جزء یکی از مجموعه‌های با ارزش تاریخی شهر یزد است که شامل حسینیه، خانه‌ی آقا، نمازخانه، بازارچه، آب‌انبار و قبرستان است.  ورودی بقعه سید گل‌سرخ در ضلع شمالی آن قرار دارد و گنبد این بقعه کاشی‌کاری شده و مصالح آن از خشت و گل است. زیارتگاه سید گل‌سرخ از دو درب قابل دسترسی است یکی راهرو قدیمی مسقف به تاق و تویزه، چهار بخش باقوس جناقی و قد پای کوتاه و میان سقف راهرو نورگیر دایره‌ای شکل نصب شده است. ثاری که در بقعه و جنب آن دیده می‌شود عبارت است از : کتیبه ای از کاشی معرق و به خط نسخ که بطور عمودی بالای سر قبر نصب است و اطرافش حاشیه مجزایی داشته است که بر آن دوازده امام به خط نسخ خوش نوشته و اکنون قسمت‌هایی از آن باقی مانده متأسفانه قسمت مربوط به تاریخ فوت صاحب قبر از بین رفته است، ولی در مقام قیاس با کتیبه‌های از این نوع می‌توان گفت که متعلق به قرن نهم هجری است. هتل فاضلی یزد و هتل اطلس یزد و کاروانسرای زین الدین پذیرای مهمان های خارجی و گردشگران داخلی در سراسر شیراز می باشند.

بقعه سید رکن الدین یزد

بقعه سید رکن الدین درمحله وقت الساعت در خیابان مسجد جامع , کوچه وقت الساعت واقع شده است. بنا به گفته احمد کاتب بانی مدرسه رکنیه مولانای اعظم سید رکن الدین الحق والدین محمد بن نظام الحسینی وخیرات او بیرون از حصر است . از مضامین وقفنامه ومبسوط بقعه سید رکن الدین چنین بر می آید که سید رکن الدین برای تاسیس علمی وخیریه خود که در یزد واصفهان وابرقو وکازرون وقم وکاشان وحدود این شهرها قرار داشت موقوفات بسیار در سراسر خاک یزد وجزء آن وقف کرده بود اما اکنون از آن همه تاسیسات متعدد و بزرگ که در وقفنامه آمده و در تواریخ یزد هم به آنها اشاره شده است , به جز بنای مسجد جامع یزد و مسجد محله مصلی عتیق منحصراً گنبدی از مدرسه اش که محل دفن اوست بر جای مانده است واین هم الظاهر به مناسبت آن است که مرقدش از قدیم الایام زیارتگاه شده است ، وگرنه از این بقعه هم اکنون اثری بر جای نبود. هتل رویای قدیم یزد و هتل جهانگردی یزد پذیرای مهمان های خارجی و گردشگران داخلی در سراسر شیراز می باشند.

مدرسه ضیائیه یزد

 شهر یزد را قرنهاست که با شهرت مدرسه ضیائیه یا همان زندان اسکندر می شناسند. مدرسه ضیائیه که به این نام معروف است . مدرسه ضیائیه( زندان اسکندر) بنائی است با گنبد مرتفع واقع در جنب بقعه دوازدهم امام در محله ی فهادان با نمای ساده و  درب ورودی کوتاه اما چون از این در داخل صحن شوید آنچه گرداگرد شما را فرا می گیرد بنای تاریخی با عظمتی‌ از یادگارهای معماری اسلامی دوره ی مغول است.  مدرسه ضیائیه و نمونه های دیگری که در اعصار متفاوت در شهر یزد بنا گردیده نشان از ارج و منزلت علم و دانش در این شهر است. مدرسه ی ضیائیه بیش از هفتصد سال پیش محل تدریس بوده و بزرگان و علماء در این محل به بحث و بررسی می پرداختند. گنبد مدرسه ضیائیه که از پای تا سر از خشت خام ساخته شده، دارای تزئینات و آرایش گچبری نقاشی با آبرنگ طلایی و لاجوردی بوده که در حال حاضر قسمتهایی از آن بر روی گچ سفید باقی است. هتل کاروان یزد و هتل خوان دوحد یزد پذیرای مهمان های خارجی و گردشگران داخلی در سراسر شیراز می باشند.

مسجد زاویه یزد

مسجد زاویه در محله سر دو راه (نزدیک به کوچه بیوک)قرار دارد.علت تسمیه مسجد زاویه به زاویه به مناسبت آن است که قسمتی از آن محله  در قدیم به زاویه موسوم بوده و جزء اهرستان محسوب می شده است.در باب مسجد زاویه که بنایی قدیمی است ولی در تاریخ یزد و تاریخ جدید یزد و جامع مفیدی ذکر آن نیامده یگانه اطلاع مکتوب مطلبی است که عبدالوهاب طراز در کتابچه موقوفات یزد آورده است و گوید: «خارج حصار بلده,بانی و واقف و متولی آن معلوم نگشته .اینقدر که از موقوفات باقی مانده در دست عالیشان محمد علی بیک ولد مرحوم حاجی جعفر بیک زاویه ای می باشد...» اما احتمالا بنائی که اکنون معروف به مسجد زاویه است همان بقعه ای است که در جامع مفیدی معرفی شده است و شکل سر در و اشعار کتابه آن به خط نستعلیق و نیز اندرون عمارت موید این نظر تواند بود. هتل کوروش یزد و هتل ادیب الممالک یزد پذیرای مهمان های خارجی و گردشگران داخلی در سراسر شیراز می باشند.

مسجد چهل محراب یزد

مسجد چهل محراب به گفته جامع مفیدی در محله شهرستان و حوالی زندان اسکندر و به حساب امروز در کوچه عربها از محله فهادان واقع و از بناهای خواجه شمس الدین محمد تازیکوست. بنای فعلی مسجد چهل محراب و تجدید اساس و تعمیرات آن معلوم نیست که ازآن چه عهدی است. کاشیهای مسجد چهل محراب از حیث اندازه و اسلوب ساخت و رنگ  وطرح تظیر کاشی منصوب در مسجد کوچک ابوالمعالی است.گمان می کنم که آن هم متعلق به این مسجد بوده و بعدها به مسجد محله ابوالمعالی نقل شده است. درحیاط وسیع مسجد چهل محراب و داخل اطاقی که به کوچه دری دارد صورت یک قبر وجود دارد که آن را اهل محل مزارآقا می نامند و محترم می دارند. بر روی قبر صندوقی از چوب قرار گرفته ویک قطعه کاشی فیروزه ای رنگ با نوشته بحسن توفیقه به خط تعلیق و بطور برجسته بر دیواره عمودی قبر نصب است. این قطعه کاشی قسمتی است از کتابه ای که محل و مطلب آن معلوم نیست.این کاشی از قرن هفتم هجری است. هتل لاله یزد و هتل خاتم یزد پذیرای مهمان های خارجی و گردشگران داخلی در سراسر شیراز می باشند.

دخمه زرتشتیان یزد

دخمه زرتشتیان را با نام برج خاموشان و برج سکوت نیز می‌ شناسند. در 15 کیلومتری جنوب شرقی یزد و در حوالی منطقه صفائیه، بر بلندای کوهی رسوبی و کم ارتفاع به نام کوه دخمه، دو عمارت سنگی مدور برج مانند با فضای میان تهی قرار دارد که به دخمه یا دادگاه زرتشتیان مشهور است. یکی قدیمی‌ تر به نام مانکجی هاتریا (زرتشتی هندی‌الاصل) و دیگری که جدیدتر می‌ باشد به نام گلستان معروف است که مربوط به دوره قاجاریه می‌ باشد. کارکرد این برج برای دفن جنازه‌ها بوده‌ است. در گذشتهٔ دور جنازه‌ها را بالای برج می‌ گذاشتند تا خوراک پرنده‌ ها شود. بعدها استخوان‌ ها را در چاهی می‌ ریخته‌ اند. این کار برای جلوگیری از آلوده شدن خاک بوده‌ است. وسط فضای میان تهی دخمه چاهی وجود دارد که به “استودان” معروف است و استخوان‌ های به جای مانده از اجساد را داخل آن می‌ ریختند. سطح داخلی برج خاموشان به صورت پهنه‌ گردی است که تمام آن با تخته سنگ‌های بزرگ پوشیده شده و سه بخش زنانه و مردانه و بچگانه دارد محل ساخت این دخمه ها که همه خارج از شهر قرار دارند، با محاسبات دقیقی انجام می شد تا با وزش باد و بارش باران، آلودگی به سمت شهر منتقل نشود. این دخمه ها همچنین از خشت خام و گچ ساخته می شدند تا آلودگی های ناشی از فساد مردگان به زمین نرسد. هتل ارگ جدید یزد و هتل پارسیان یزد پذیرای مهمان های خارجی و گردشگران داخلی در سراسر شیراز می باشند.

خانه لاریهای یزد

خانه لاریها و بادگیر آن مربوط به دوره قاجار است و در یزد، خیابان امام خمینی، محله فهادان، مجاورعمارت کلاه فرنگی واقع شده. ساختمان خان لاری ها با توجه به سبک کّلی منازل اعیانی دور خود ساخته شده؛ یعنی خانه ای است با دو قسمت اندرونی و بیرونی – حیاط در مرکز و قسمت های اعیان نشین به صورت چهار فصل در پیرامون  حیاط. مالک خانه لاریها حاج محمد ابراهیم لاری بوده است. از این مکان سابقا به عنوان خانقاه نعمت اللهی استفاده می شده است.  درها، پنجره ها، ارسی ها و اتاقهای آئینه کاری و نقاشی شده آن یکی از نمونه های زیبا و عالی خانه های اعیانی قرن سیزدهم است. خانه های قدیمی یزد از جمله خانه لاریها با توجه به نوع شغل و تمکن صاحب خانه از دو قسمت تشکیل می شد و هر قسمت عملکرد ویژه خود را داشت. اندرونی به عنوان ماوا و مسکن محارم و بیرونی به اسکان و پذیرایی میهمانان اختصاص داشت. در خانه اعیان، معمولا برای تفنن، فضایی هنری ایجاد می کردند که تزیینات این فضا به وسیله آیینه کاری یا گچبری انجام می گرفت. اتاق آیینه کاری خانه لاریها حدود پنجاه یا شصت سال پیش ساخته شده است. خانه لاریها اکنون محل « موزه اسناد و مدارک » است. هتل زنبق یزد و هتل تهرانی یزد پذیرای مهمان های خارجی و گردشگران داخلی در سراسر شیراز می باشند.

آب انبار شش بادگیر یزد

آب انبار شش بادگیر مربوط به دوره معاصر است و در یزد، محله تپه یزد، کوچه شش بادگیر واقع شده. بنای آب انبار شش بادگیر 180سال پیش در دوره قاجاره ساخته شده. آب انبار شش بادگیر دارای دو ورودی شمالی و جنوبی است. راه پله های ورودی در دو طرف مخزن و در امتداد یکدیگر قرار گرفته اند. راه پله ها از دو قسمت روباز و سرپوشیده تشکیل شده و سردر ورودی آنها در ابتدای قسمت سرپوشیده قرار دارد. از ورودی جنوبی توسط 55 پله به مخزن می توان رسید. مخزن آب انبار شش بادگیر مدور است و بر روی آن 6 بادگیر زیبای هشت وجهی تعبیه شده است. نیمی از این بادگیرها مربوط به بنای اولیه آب انبار و نیم دیگر مربوط به بازسازی آب انبار شش بادگیر است. بادگیرهای جدید توسط استاد علی سیاه و استاد غلامرضا ساخته شده اند. با کمی دقت در شکل بادگیرها تفاوت سه بادگیر قدیمی با دیگر بادگیرهای آن مشهود است. برای شهرهای کویری همچون یزد ارزش آب بیش از هر جای دیگر احساس می شود . در این شهر بیش از 75 آب انبار وجود دارد .این آب انبار در محله‌ای به همین نام در شهرستان یزد قرار دارد . شش بادگیر و مخزن بزرگی به حجم دو هزار متر مکعب است . آب انبار شش بادگیر پنجاه و پنج پله دارد .  شیر آن نیز در قسمت ورودی شمالی است . ورودی شمالی نسبت به مخزن شیر ، قرینه ورودی جنوبی است . آب انبار شش بادگیر بالغ بر2000 متر مکعب گنجایش داشته و دو عدد شیر یا راه دسترسی به شیر آب انبار دارد که یکی برای استفاده مسلمین و دیگری برای استفاده اقلیت مذهبی زرتشتی می ‌باشد . این آب انبار دارای شش بادگیر است . شش بادگیر آب انبار با توجه به شرایط اقلیمی و جهت باد در این منطقه به شکل 8 وجهی می‌‌باشند. هتل فهادان یزد و هتل داد یزد پذیرای مهمان های خارجی و گردشگران داخلی در سراسر شیراز می باشند.

حمام خان یزد

حمام خان معروف به گرمخانه نور حمامی است و در کنار مجموعه خان یزد واقع می‌ باشد. حمام خان  شامل بخش های مختلفی از جمله گاوروتون، شاه نشین، خزینه می‌ باشد. امروزه از بنای حمام خان به عنوان چایخانه و رستوران سنتی استفاده می‌ گردد. بنای حمام خان مشتمل بر ورودی ها، سربینه، گرمخانه و فضاهای مرتبط با آنها و همچنین استخری در کنار گرمخانه می باشد. جنس دیوارها از سنگ یا آجر با اندود شفته‌ی آهک است؛ روی دیوارهای نبش شاه‌نشین در بدو ورودی حمام خان ، آثاری از نقاشی‌های مربوط به اواخر دوره‌ی قاجار دیده می‌شوند که متاثر از شاهنامه‌اند. اکنون این حمام تحت کاربری رستوران سنتی، پذیرای مهمانان شهر کویری یزد است. هتل مهر یزد و هتل ملک التجار یزد پذیرای مهمان های خارجی و گردشگران داخلی در سراسر شیراز می باشند.

میدان میرچخماق یزد

میدان میرچخماق یزد ، اثری از قرن نهم هجری و یادگاری از دوران حکومت امیرچخماق شامی است. جلال الدین امیرچخماق که به دستور شاهرخ تیموری به حکومت یزد رسید با هم دستی همسر خود فاطمه خاتون، آثاری چند در یزد بنا کرد. مهم‌ترین این آثار مسجد جامع نو بود که هم اکنون نیز برقرار است و به نام مسجد میرچخماق مشهور است. بانیان در شمال مسجد میدانی ایجاد کردند که اکنون هم پابرجاست و مرکز شهر یزد است. این میدان در عصر صفوی هم به همین نام شهرت داشت. در خاور میدان میرچخماق، بازاری به نام حاجی قنبر وجود دارد. این بازار از بناهای نظام الدین حاجی قنبر جهانشاهی است. این شخص که به امر جهانشاه قره قویونلو به حکومت یزد رسیده بود‌، آثار دیگری هم در یزد احداث کرد. بعدها بر سر در این بازار بنای زیبا و بلندی به اسلوب بناهایی که در تکایای یزد دیده می‌شود؛ ساخته شد. میدان میرچخماق یزد یکی از معرف‌های شهر یزد است و هنگامی که می‌گویند «میرچخماق» مرادشان همین بناست، در حالی که از آثار امیرچخماق نیست. هتل صفائیه یزد و هتل مشیر الممالک یزد پذیرای مهمان های خارجی و گردشگران داخلی در سراسر شیراز می باشند.

بوستان ناجی یزد

بوستان ناجی واقع در شهر یزد در استان یزد علاوه بر جاذبه تاریخی خود، به دلیل امکانات رفاهی برای مسافران و گردشگران به محلی مناسب جهت بازدید و استراحت تبدیل شده است. بوستان ناجی یزد از املاک شخصی به نام ناجی بوده است که پس از اهدا به شهرداری به صورت بوستان بازسازی شده است. کاربری بوستان ناجی یزد مسکونی بوده که در دوره‌های مختلف الحاقاتی به آن صورت گرفته است. بوستان ناجی یزد دارای ۴ جبهه فعال در یک بنای مرکزی است. در قسمت شرقی یک تالار با بادگیر و ۲ اتاق و در بالای آن و در جبهه غربی یک اتاق مرکزی جلو آمده که با سقف زیرزمین دیوار ایجاد نموده است. این بنا دارای ۵ اتاق در طبقه همکف است. به جز جبهه شمالی بقیه قسمت‌ها دارای زیر زمین است. بوستان ناجی از زمره باغ‌های یزد در دوران قاجار است که در نجف آباد یزد و در مسیر قنات نجف آباد دیده می‌شود. این بوستان در بلوار خروجی شهر یزد به طرف کرمان به نام بلوار شهید دشتی قرار دارد و مکان مناسبی برای استراحت مسافران می‌باشد. گردشگران می توانند با رزرو هتل یزد از امکانات هتل های یزد استفاده نمایند.